Daniel Goleman over ‘De geconcentreerde leider’

Boekrecensie: ‘Aandacht, het fundament van emotionele intelligentie.’ (Daniel Goleman) – deel 3

Een hoofdstuk dat zeker voor schooldirecties en alle leidinggevenden boeiende informatie bevat gaat over ‘De geconcentreerde leider’. 

Voor het nemen van beslissingen moet een leider elementen combineren vanuit een drievoudige focus:

• Een helder inzicht en kennis hebben van de ‘systemen’ die in werking zijn, de materiële gegevens (kennis van de getallen, de markt, de spelers…) In ons geval dus een grondige kennis van alle aspecten van onze school.
• Goed kunnen afstemmen op je eigen gevoel, je zelfkennis en zelfbewustzijn, je buikgevoel bij de hele situatie.
• Goed kunnen beoordelen hoe de anderen alles aanvoelen: empathie.

Een leider met een briljant inzicht en kennis van het systeem maar met onvoldoende empathie zal regelmatig de bal mis slaan. Goleman schat het belang van bepaalde competenties (zoals empathisch vermogen) veel hoger in dan zuiver cognitieve vermogens.

Omdat leiding geven meer en meer een teamgebeuren is besteed hij ook enkele bladzijden aan ‘Het gefocuste team’. Door ‘aandachtige aanwezigheid’ en een ‘gevoel van veiligheid’ kan een team groeien naar ‘collectieve wijsheid’ en ‘collectief bewustzijn’. Om dit mogelijk te maken is het absoluut noodzakelijk aandacht te hebben voor de emoties van alle teamleden en eventuele conflicten grondig uit te praten. Zo kan men in een optimaal team komen tot flow, samen plezier maken en samen ‘spelen’ (want spelen staat voor vertrouwen hebben en risico’s durven nemen). En alleen door risico’s te nemen ontstaan echt waardevolle nieuwe ideeën!

Goleman eindigt zijn boek met de (ethische) oproep om ‘aandacht’ altijd binnen een breed en open perspectief te plaatsen. We moeten onze motivatie om iets te doen kritisch bekijken vanuit drie vragen:

• Is dit alleen goed voor mij of ook voor anderen?
• Is dit ten gunste van  een enkeling of van velen?
• Is dit enkel goed voor het nu of ook voor de toekomst?

Als uitsmijter nog drie markante uitspraken (citaten) uit het boek:

• Je mag je geheugen bekijken als een spier die je kan ontwikkelen door ze te trainen.
• Multitasken bestaat in feite niet; het vermogen om snel van de ene naar de andere focus over te gaan wel.
• In alle drukte en met alle afleidingen van een druk bestaan heeft ‘slecht luisteren’ epidemische vormen aangenomen.

Meer over dit boek:
– Aandacht, het fundament van emotionele intelligentie (deel 1)
– Daniel Goleman over leerrendement (deel 2)

Rob Van den Berghe